Senat UWM, na posiedzeniu w dniu 25 października 2013 r., pozytywnie zaopiniował powstanie Centrum Badań nad Dziedzictwem Kulturowym i Przyrodniczym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. J. M. Rektor UWM powołał Centrum w dniu 25 października 2013 r. Do Rady Naukowej powołanych zostało 19 osób, w tym prof. dr hab. Grzegorz Białuński (przewodniczący), dr hab. Agnieszka Piotrowicz-Cieślak, prof. UWM (zastępca przewodniczącego), dr Bogdan Radzicki (zastępca przewodniczącego). Funkcję dyrektora Centrum powierzono dr hab. Stanisławowi Czachorowskiemu, prof. UWM.
Nowy regulamin Centrum (umozliwiający bardziej efektywne właczenie do działaności podmioty pozauniwersyteckie) został podpisany przez J.M. Rektora w dniu 27 czerwca 2014 r. Do tej pory powstały dwa zespoły robocze, które mają zająć się przygotowaniem wniosków grantowych: Zespół Antropologii Kulturowej (cel: inicjowanie i prowadzenie badań antropologicznych w zakresie zgodnym z celami działalności Centrum), Zespół ds. przygotowania Horti Festiwalu w Mrągowie (lato 2015).
Sprawozdanie z działalności w 2014 r.
Głównym zadaniem nowopowstałego Centrum w roku 2014 były inicjatywy, zmierzające do konsolidacji środowiska wokół interdyscyplinarnej problematyki dziedzictwa kulturowego i przyrod-niczego. Służyły temu spotkania naukowe, seminaria, działalność popularyzatorska oraz wspieranie nowopowstałego kierunku dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze (studia licencjackie, pierwsi studenci rozpoczęli naukę w październiku br.).
W działania Centrum staramy się włączyć partnerów pozauczelnianych. W 2014 do współpracy z Centrum zaproszono 11 osób z różnych środowisk i instytucji.
W 2014 r. udało się pozyskać niewielkie fundusze na materiały reklamowe dla kierunku dzie-dzictwo kulturowe i przyrodnicze oraz na wydanie monografii naukowej „Warmia i Mazury – nasze wspólne dobro”.
Wspólnie z partnerami pozauczelnianymi złożone zostały dwa kolejne małe granty lecz nie uzyskały finansowania (m.in. MSZ zadanie „Wsparcie samorządowego i obywatelskiego wymiaru polskiej polityki zagranicznej 2014” pt. „Budowa pragmatycznych stosunków politycznych i gospodarczych z Rosją”, partnerzy: Liceum Polonijne w Warszawie, Uniwersytet w Kaliningradzie, Stowarzyszenie „Instytut Hortiterapii).
Konferencje i seminaria naukowe
- 9-11 maja 2014, wsparcie Ogólnopolskiego Studenckiego Festiwalu Podróży Kormorany. Efektem tej konferencji jest monografia naukowa pt. „Warmia i Mazury – nasze wspólne dobro”, której Centrum jest współwydawcą.
- 13 maja – seminarium pt. „Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze a tożsamość regionalna – między teorią a praktyką”.
- W 2014 planowano zorganizowanie konferencji w Kaliningradzie (maj lub czerwiec), ph. „Etos i etnos pogranicza -– dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze”. Jednak ze względu na sytuację międzynarodową zrezygnowano z realizacji tego pomysłu.
- 29 września 2014 r. w Mrągowie odbył się pierwszy Hortifestiwal ph. „Natura i psychologia przeciwko cukrzycy", zrealizowany we współpracy z partnerami z gospodarki. W kolejnych latach festiwal będzie rozbudowywany o kolejne elementy programowe.
- 23-24 października 2014, Olsztyn, - współpraca przy organizacji konferencji “International Joint Con-ference - History, culture and nature of the Baltic Sea Region”.
- 5 grudnia 2014 r. Centrum Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UWM w Olsztynie objęło pa-tronatem seminarium „Bocian biały - polski gatunek flagowy w zimowym krajobrazie. Wybrane problemy w kontekście działalności ośrodków rehabilitacji zwierząt”, współorganizowane przez jednego z interesariuszy kierunku dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze - Fundację Albatros.
Wystawy
- 16-23 stycznia 2014, Centrum Badań nad Dziedzictwem Kulturowym i Przyrodniczym UWM i Wydział Humanistyczny zorganizowały wystawę pt. „Latające dywany umbryjskie” (multimedialny projekt polsko-chorwacki).
- Wystawa pt. „Bioróżnorodność i dziedzictwo przyrodnicze regionu”, zaprezentowana w czasie Olsz-tyńskich Dni Nauki 2015 (wrzesień) a następnie w formie objazdowej pokazywana w Mrągowie, Węgorzewie, Rybnie, Lamkowie.
Zebrania naukowe
- Zebrania Rady Naukowej: 16 stycznia, 14 maja, 21 października 2014 r.
- 14 maja 2014 wykład otwarty pt. "Chrześcijaństwo w Chinach. Historia i współczesność", dr. Piotr Adamek SVD, dyrektor Instytutu Monumenta Serica w Sankt Augustin, wykładowca Wyższej Szkoły Filozoficzno-Teologicznej w Sankt Augustin w Niemczech,
- 21 października 2014 - Prezentacja założeń interdyscyplinarnego projektu badawczego, dotyczącego rzeki Pasłęki i wpływu kulturowego przekształcenia krajobrazu na populację gatunku ważki Ophiogomphus cecilia (gatunek objęty monitoringiem krajowym i europejskim)
Wizyta w senacie RP.
Udział w 54. posiedzeniu Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą (komisja Senatu Rzeczypospolitej Polskiej) w dniu 18 lutego 2014 r. Dzięki aktywności naszych partnerów, mieliśmy możliwość zaprezentowania naszych pomysłów w zakresie badań jak i kształcenia.
Współpraca z Francją
W dniach 13-14 marca 2014 r. gościliśmy państwa Lucienne i Bernarda Moreau ze Stowarzy-szenia Francja-Polska. Była to już kolejna wizyta i dyskusja o współpracy badawczej, organizacyjnej i dydaktycznej. Obyły się spotkania z władzami Wydziału Humanistycznego oraz z prof. dr. hab. Jerzym Jaroszewskim, prorektorem ds. nauki. Rozmowy toczyły się wokół nowego kierunku „dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze", planowanej wymiany studentów na praktyki zawodowe, wymiany studentów w ramach programu Erasmus plus oraz wspólnej konferencji, poświęconej regionalnemu dziedzictwu kulturowemu i przyrodniczemu.
W kwietniu odbyło się robocze spotkanie w Departamencie Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Z pracownikami parków krajobrazowych, Lasów Państwowych rozmawialiśmy o współpracy z Francją oraz wspólnych działaniach w zakresie edukacji przyrodniczej i powiązania jej z dziedzictwem kulturowym. Poszukiwane były możliwości przygotowania wspólnych grantów.
W ramach współpracy, we wrześniu 2014 r. delegacja z województwa warmińsko-mazurskiego z udziałem Centrum Badań nad Dziedzictwem Kulturowym i Przyrodniczym odwiedziła Region Centrum (Departament Indre), w ramach wymiany i współpracy ze Stowarzyszeniem Francja-Polska.
Wspieranie kierunku międzywydziałowego dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze w formie licznych materiałów prasowych, spotkań oraz wyprodukowania materiałów reklamowych (roll-upy, plakaty, ulotki, gadżety), wizyty w szkołach oraz udział w piknikach naukowych. W kwietniu uczestniczyliśmy w Dniu Otwartych Drzwi Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, promując w/w kierunek studiów.
Upowszechnianie nauki
- Wydanie monografii pt.: „Warmia i Mazury – nasze wspólne dobro.
- Wspieranie czasopisma naukowego Masovia.
- Opublikowanie na blogu http://dziedzictwo-kip.blogspot.com/ ponad 205 krótkich informa-cji, relacji, dyskusji i esejów.
- W lutym odwiedziliśmy Liceum Polonijne w Warszawie - Liceum Niepubliczne im. św. Stanisława Kostki.
- 21 marca 2014 r. odbyło się spotkanie na Wydziale Biologii i Biotechnologii z Uniwersytetem Trzecie-go Wieku z Mrągowa (wykład i dyskusja o dziedzictwie kulturowym i przyrodniczym regionu).
- 12-14 maja udział w dniach Humana (Dni Wydziału Humanistycznego).
- 31 maja 2014, uczestniczyliśmy w pikniku naukowym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, w ramach obchodów jubileuszu Uniwersytetu.
- 19 lipca, na zaproszenie Gazety Olsztyńskiej, organizowaliśmy happening popularnonaukowy w Parku Centralnym ph. „śniadanie na trawie” - jako przykład interdyscyplinarnego podejścia do dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego.
- 16 sierpnia odwiedziliśmy Wioskę Garncarską pod Nidzicą i uczestniczyliśmy z wykładem w Dniu Motyla.
W październiku zorganizowaliśmy wyjście terenowe na dawną wyspę na osuszonym jeziorze Płociduga. Czynione są starania, aby powstała tu stała baza terenowa (badawcza) i ścieżka edukacyjna.
- 19. listopada, Spotkanie z prof. M. Chomicz pt. „Pod słońcem i dachami Italii” (architektura i kultura Umbrii)
W ramach stażu naukowego w małym przedsiębiorstwie powstała innowacyjna usługa pt. „Gadające dachówki”. Ten przykład współpracy z małymi przedsiębiorstwami, działającymi w branży turystycznej doczekał się już uznania, m.in. w formie zgłoszenia do wyróżnienia „Złoty Człowiek” w kategorii nauka i edukacja (akcja Gazety Olsztyńskiej i Dziennika Elbląskiego). Więcej informacji o tej innowacji znajduje się na stronie:
http://gadajacedachowki.blogspot.com. Innowacja została nagrodzona statuetką Złotego Człowieka w dniu 18 stycznia 2015 r.
Stanisław Czachorowski
